부록 1. VOT와 F0 조작 단계에 따른 집단별 반응 비율에 대한 통계값

	VOT				F0
단계	“파” 반응비율 평균	“파” 반응비율 표준편차	t-value	p-value	“파” 반응비율 평균	“파” 반응비율 표준편차	t-value	p-value
청년·여성
1	0.18	0.24	–4.23	0.00	0.03	0.03	–43.48	0.00
2	0.26	0.31	–2.48	0.03	0.02	0.03	–47.14	0.00
3	0.35	0.29	–1.61	0.14	0.07	0.09	–14.53	0.00
4	0.41	0.29	–1.02	0.34	0.41	0.22	–1.24	0.25
5	0.53	0.24	0.44	0.67	0.71	0.24	2.82	0.02
6	0.58	0.24	1.04	0.33	0.92	0.15	8.85	0.00
7	0.62	0.27	1.39	0.20	0.98	0.05	33.73	0.00
8	0.72	0.24	2.91	0.02	0.99	0.02	74.00	0.00
9	0.70	0.21	3.06	0.01	0.99	0.02	74.00	0.00
10	0.72	0.17	4.06	0.00	0.98	0.05	33.73	0.00
노년·여성
1	0.21	0.25	–3.65	0.01	0.03	0.05	–32.11	0.00
2	0.24	0.21	–3.98	0.00	0.00	0.00	–1,581.14	0.00
3	0.25	0.21	–3.76	0.00	0.04	0.05	–31.21	0.00
4	0.44	0.19	–0.99	0.35	0.29	0.20	–3.44	0.01
5	0.45	0.23	–0.73	0.48	0.75	0.14	5.72	0.00
6	0.59	0.23	1.30	0.23	0.96	0.07	20.30	0.00
7	0.64	0.22	1.99	0.08	1.00	0.00	1,581.14	0.00
8	0.78	0.21	4.20	0.00	0.99	0.02	74.00	0.00
9	0.69	0.28	2.15	0.06	0.99	0.02	74.00	0.00
10	0.75	0.25	3.19	0.01	1.00	0.00	1,581.14	0.00
청년·남성
1	0.22	0.30	–2.99	0.02	0.01	0.02	–74.00	0.00
2	0.29	0.28	–2.31	0.05	0.04	0.07	–20.30	0.00
3	0.43	0.24	–0.98	0.35	0.14	0.21	–5.32	0.00
4	0.54	0.30	0.42	0.68	0.53	0.25	0.42	0.69
5	0.61	0.26	1.38	0.20	0.81	0.17	5.59	0.00
6	0.68	0.27	2.09	0.07	0.93	0.09	14.53	0.00
7	0.74	0.23	3.33	0.01	0.99	0.04	36.50	0.00
8	0.73	0.22	3.35	0.01	1.00	0.00	1,581.14	0.00
9	0.77	0.26	3.33	0.01	1.00	0.00	1,581.14	0.00
10	0.85	0.17	6.36	0.00	0.99	0.03	54.75	0.00
노년·남성
1	0.19	0.32	–3.08	0.01	0.08	0.19	–7.06	0.00
2	0.19	0.21	–4.82	0.00	0.07	0.19	–7.27	0.00
3	0.28	0.26	–2.65	0.03	0.13	0.15	–7.87	0.00
4	0.41	0.24	–1.24	0.25	0.43	0.27	–0.87	0.40
5	0.55	0.26	0.56	0.59	0.79	0.27	3.49	0.01
6	0.64	0.28	1.60	0.14	0.93	0.13	10.28	0.00
7	0.74	0.29	2.58	0.03	0.96	0.11	13.83	0.00
8	0.72	0.30	2.31	0.05	0.96	0.11	13.83	0.00
9	0.85	0.21	5.32	0.00	0.95	0.13	11.39	0.00
10	0.84	0.19	5.61	0.00	0.95	0.15	9.71	0.00

VOT, voice onset time; F0, fundamental frequency.